مهمترین بیماریهای گوسفند

در دام ها و بقیه حیوانات اهلی بیماری هایی وجود دارد که اگر درمان نشود باعث آسیب های جدی به گله دام و حتی انسان ها شده و خطرات و آسیب های جبران ناپذیری به بار می آورد. در این مقاله به برخی از مهمترین بیماری هایی که در گوسفندان وجود دارد اشاره خواهد شد.

مهمترین بیماریهای گوسفند:

آبله گوسفند (Sheep pox)

آنتروتوکسیمی (Enterotoxemia)

بروسلوز (Briucellamelitensis)

تب برفکی (Foot and Mouth Disease)

شاربن با سیاه زخم (Anthrax)

گندیدگی سم (Foot- Rot (pietin))

آبله گوسفند (Sheep pox):

عامل بیماری، ویروسی است که در مقابل خشکی دارای مقاومت زیادی می باشد، این ویروس در آغل های آلوده تا مدت ۶ ماه، در مراتع تا ۲ ماه قدرت بیماری زائی خود را حفظ می کند.

بره ها و گوسفندان جوان به این ویروس حساس تر هستند. گرد و غبار آلوده به وسیله تاول های خشک شده حاصله از بیماری، چراگاه و آغل آلوده، حمل و نقل پشم و گوسفندان بیمار، باعث شیوع بیماری در گله های سالم می شود.

بیماری از طریق دستگاه تنفسی نیز انتشار می یابد. پیشگیری به وسیله واکسیناسیون سالی یکبار کافی است.

آنتروتوکسیمی (Enterotoxemia):

عامل بیماری، میکروب بی هوازی و هاگداری به نام کلستریدیوم ولشی (Clostridium Welchii)، است که به طور فراوان در خاک وجود دارد.

بیماری بیشتر در گوسفندان جوان دوماه تا یکساله، و گاهی هم در گوسفندان پیر دیده می شود.

بیماری در اثر جذب زهرابه میکروبی از راه روده باریک حاصل می شود.

برای جلوگیری از بیماری بره های ۱ تا ۳ روز، مایه کوبی شده و پس از یک ماه دوباره تجدید شود. گوسفندان بالغ در دو نوبت و به فاصله ۳-۴ هفته مایع کوبی شوند.

بروسلوز (Briucellamelitensis) :

عامل بیماری، میکروبی است که بیشتر در شیر حیوانات آلوده وجود دارد. بیماری اکثراً در اثر جفت گیری دام نر آلوده، به حیوانات ماده انتقال می یابد.

در اثر مصرف فرآورده های حیواناتی ( شیر، گوشت، پنیرتازه )  که به این بیماری مبتلا هستند، انسان به بیماری ( تب مالت ) مبتلا می شود.

میکروب این بیماری ممکن است در اثر تماس با ترشحات فرج، جفت جنین، بدن حیوان، جایگاه و لوازم آلوده، به انسان انتقال یابد.

برای جفت گیری باید حیوانات علیه این بیماری واکسینه شوند و علاوه بر این، اقداماتی مثل جدا نگهداشتن حیوانات تازه وارد، استفاده از حیوانات نر سالم و عاری از بیماری، جدا کردن فوری حیواناتی که بچه می اندازند و نمونه گیری آنها، دفن کردن جنین و جفت در عمق زمین و ریختن آهک روی آن، جدا کردن نوزادان از مادرانی که احتمال آلودگی داده می شوند و مراعات نکات بهداشتی در موقع زایش برای جلوگیری از شیوع این بیماری ضروری هستند.

تب برفکی (Foot and Mouth Disease):

عامل بیماری، ویروسی است که مقاومت آن در هوای خشک بسیار زیاد و در جایگاهها و در میان توده علوفه خشک حتی به مدت یک ماه می تواند قدرت بیماری زائی خود را حفظ نماید.

این ویروس باعث جراحات شدید در دهان، پستان و دست و پای حیوانات نشخوار کننده می گردد.

برای جلوگیری از این بیماری، واکسیناسیون زیرجلدی تمام حیوانات مسنتر از ۶ ماه باید انجام بگیرد.

دام هائی که برای اولین بار تزریق می شوند، تجدید واکسیناسیون بعد از یک ماه ضروری است، هر ۶ ماه یک بار دام های سالم و غیر آلوده باید واکسینه شوند، از واکسیناسیون به خصوص در دوران بارداری و دام های کمتر از ۴ ماه باید جلوگیری کرد.

در مواردی که این بیماری در یک منطقه دیده می شود، لازم است حیوانات سالم از آلوده ها جدا گردیده و حیوانات آلوده علامت گذاری شوند.

حیوانات سالم در منطقه ای که بیماری در آن دیده شده است، نباید از محل خارج شوند مگر برای کشتار، از شیر و فرآورده های شیری این حیوانات نباید استفاده شود.

برای جلوگیری از اشاعه بیماری می باید محل و لوازمی که با حیوان بیمار در تماس بوده اند، با محلول ۴ گرم در لیتر سود سوزآور ضدعفونی شوند.

شاربن با سیاه زخم (Anthrax):

علائم بیماری عبارتند از: افزایش درجه حرارت بدن، بی اشتهائی مطلق، بی حالی، جاری شدن خون سیاهرنگ از تمام مجاری طبیعی، مرگ با حرکات تشنجی است و عامل بیماری میکروب هوازی و هاگداری به نام با سیلوس آنتراسیس (Antrasis) است که به وسیله غذای آلوده و یا نیش حشرات انتقال می یابد.

برای جلوگیری از بیماری واکسیناسیون یک بار در سال، جدا کردن دام های آلوده مانع از ریختن حیوان آلوده بر روی زمین، وارد نکردن دام جدید، مگر اینکه واکسینه شده باشد و ضدعفونی کردن اماکن مؤثر خواهد بود.

گندیدگی سم (Foot- Rot (pietin)):

عامل بیماری گندیدگی سم گوسفند، میکروبی بی هوازی و بدون هاگ است، این میکروب باعث ناراحتی در سم و لنگش شدید دام می گردد.

این میکروب در مکانهای خشک بیش از ۲ هفته مقاومت نداشته و در صورتی که آغل مرطوب باشد، قادر است تا یک ماه زنده بماند.

همچنین در لجن زارها و نقاط باتلاقی در تمام مدت زمستان زنده می ماند. محل های گرم و مرطوب بهترین عامل جهت حفاظت این میکروب می باشد.

و در آخر امیدواریم که با رعایت تمامی نکات در جهت حفظ سلامتی دام ها قدمی برداشته و از مبتلا شدن این زبان بسته ها به بیماریهای ناشناخته جلوگیری شود.